Çift Resmi Vergisi Kimden Alınır? Geleceğin Vergi Dünyasında Yeni Bir Bakış
Kimi zaman tarihin satır aralarında kaybolmuş kavramlar, geleceğin toplumsal düzeninde yeniden karşımıza çıkar. “Çift Resmi” de bunlardan biri. Osmanlı’dan günümüze taşınan bu vergi türü, bugün yalnızca tarih kitaplarında geçiyor olabilir. Ama ya gelecekte, üretim biçimleri ve toprak sahipliği yeniden şekillendiğinde bu kavram yeni anlamlar kazanırsa? Gelin, birlikte hem geçmişin mirasına hem de geleceğin olasılıklarına dair küçük bir beyin fırtınası yapalım.
Çift Resmi Nedir? Kime Ait Bir Vergi Türüdür?
“Çift Resmi”, Osmanlı İmparatorluğu döneminde tarımla uğraşan köylülerden alınan bir tür toprak vergisiydi. “Çift” kelimesi, bir çift öküzle sürülen toprak birimini ifade ederdi. Bu vergi, toprağı işleyen çiftçiden yani üretimden doğrudan sorumlu kişiden alınırdı. Aslında bu sistem, dönemin tarımsal ekonomisinin temel direğiydi: toprağı olan üretir, üreten devlete katkı sağlardı.
Ama bugünün dünyasında üretim biçimleri artık sadece toprakla sınırlı değil. Dijital platformlar, yapay zekâ destekli üretim sistemleri ve sürdürülebilir tarım teknolojileri, “toprak” kavramını da “emeğin kaynağı” olmaktan çıkarıyor. İşte burada yeni bir soru beliriyor: Geleceğin “çift resmi” kimden alınacak?
Erkeklerin Stratejik, Kadınların İnsan Odaklı Tahminleri
Bir düşünelim. Geleceğin ekonomisinde erkeklerin stratejik ve analitik bakış açısı, vergi sistemlerinde yapay zekâ algoritmalarına dayalı tahmin modelleri oluşturabilir. Örneğin; üretim verimliliğini ölçen, karbon ayak izini değerlendiren ve dijital kazançları takip eden bir “veri tabanlı vergi ağı” kurulabilir. Bu sistemde “çift resmi”, yalnızca toprak sahiplerinden değil, dijital üretim yapanlardan da alınabilir.
Kadınların insan odaklı perspektifi ise bu vergi sistemine bambaşka bir yön kazandırabilir. Çünkü toplumsal denge, sadece ekonomik değil, etik ve sosyal boyutlarla da ilgilidir. Kadınlar gelecekte, “üreten kadar paylaşan” bir sistemin savunucusu olabilir. Belki de yeni “çift resmi”, yalnızca kazançtan değil, toplumsal faydadan alınan bir ölçü haline gelir.
Veri, Toprak ve Emeğin Yeni Denklemi
Bugün toprağın yerini veri aldı desek abartmış olmayız. 21. yüzyılda “veri tarlaları”, “bilgi tohumları” ve “dijital emek” kavramları gerçeğe dönüştü. Geleceğin çiftçisi, belki de metaverse tarım alanlarında sanal ürün yetiştiren, blokzincir üzerinde dijital kaynak üreten biri olacak. O halde, geleceğin çift resmi vergisi, verinin üreticisinden mi alınacak?
Yapay zekâ sistemleriyle çalışan bir robot çiftçi, ürettiği verimi dijital bir pazar yerinde satarken vergiye tabi tutulacak mı? Yoksa asıl vergi, bu sistemleri tasarlayan yazılımcılardan mı alınacak? Bu sorular, sadece ekonomi değil, etik ve sosyal adalet tartışmalarını da beraberinde getiriyor.
Belki de gelecekte “vergi” kavramı, klasik anlamını yitirecek ve “sürdürülebilir katkı modeli”ne dönüşecek. Her birey, topluma sağladığı katkı oranında bir yükümlülük taşıyacak. Yani, “çift resmi” artık toprağın değil, bilginin, emeğin ve dayanışmanın sembolü olacak.
Geleceğin Çift Resmi: Ekolojik Adaletin Sembolü Mü Olacak?
Küresel iklim krizinin gölgesinde, toprak artık yalnızca üretim alanı değil, yaşamın kaynağı olarak görülüyor. Gelecekte “çift resmi vergisi”, toprağı koruyanlardan değil, onu tahrip edenlerden alınabilir. Bu durumda çevreyi kirleten sanayi tesisleri, doğal kaynakları aşırı kullanan şirketler, yeni nesil “haraç” ödeyen taraflar olabilir.
Kadınların doğa ve yaşamla kurduğu duygusal bağ, bu sistemin vicdanını temsil ederken; erkeklerin planlama ve yönetim becerileri, sistemin yapısını inşa edebilir. Böylece iki yaklaşım birleşerek adalet odaklı, sürdürülebilir bir ekonomi yaratabilir.
Birlikte Düşünelim: Vergi Adaleti Nasıl Şekillenmeli?
Geleceğin toplumunda vergi, yalnızca devletin gelir aracı değil, kolektif sorumluluk bilincinin bir göstergesi haline gelebilir. “Çift resmi kimden alınır?” sorusu, aslında “emeğin değeri kim tarafından belirlenir?” sorusuna dönüşüyor.
Bir robot üretici mi vergi ödemeli, yoksa onu programlayan insan mı? Dijital çiftliklerde yetiştirilen yapay ürünlerin değeri, geleneksel tarımla eşit mi sayılmalı? Ve en önemlisi — adil bir vergi sistemi nasıl kurulmalı ki, hem doğayı hem insanı koruyabilsin?
Okura Soru: Sizce Geleceğin Vergisi Ne Olmalı?
Siz ne düşünüyorsunuz? Dijital üretimin arttığı, toprakla bağın azaldığı bir çağda, adil bir vergi sistemi nasıl tanımlanmalı? “Çift resmi” kavramı yeniden doğsa, kimlerden alınmalı — veriden kazananlardan mı, yoksa toprağa dokunanlardan mı?
Gelin, bu konuda birlikte düşünelim. Çünkü belki de geleceğin adalet sistemi, bugün sorduğumuz sorularla filizleniyor.